พฤติกรรมการบริโภคแอลกอฮอล์ของคนไทย

      คนไทยมีการบริโภคแอลกอฮอล์มาช้านานแล้วโดยมักดื่มในเทศกาลและวาระต่าง ๆ และมีความเชื่อเรื่องการดื่มเพื่อสุขภาพ เช่น ยาดองโดยเอายามาผสมหรือดองกับสุราเชื่อว่าช่วยบำรุงร่างกาย บำรุงโลหิต รักษาอาการปวดเมื่อย ทำให้เจริญอาหาร ความจริงแล้วส่วนผสมของแอลกอฮอล์ในยาดองนั้นมีค่อนข้างสูงดังนั้นการดื่มยาดองก็ คือ การดื่มสุรานั่นเอง  นอกจากนี้ในบางครั้งจะพบทัศนคติของคนไทยที่มีต่อเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ในลักษณะที่ส่งเสริมการดื่มโดยไม่รู้ตัว เช่น การวางขวดสุราไว้ในห้องรับแขกตามบ้าน ในงานเลี้ยงสังสรรค์ หรืองานฉลองตามประเพณีต่าง ๆ มักจะพบเห็นการดื่มสุรากันเป็นเรื่องปกติ 

      ข้อมูลจากสำนักงานสถิติแห่งชาติที่สำรวจใน พ.ศ. ๒๕๓๔ พบว่าร้อยละ ๓๑.๔ ของประชากรไทยที่มีอายุตั้งแต่ ๑๔ ปีขึ้นไป  มีการดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์และอีก ๕ ปีต่อมาคือ ใน พ.ศ. ๒๕๓๙ ประชากรไทยดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์เพิ่มขึ้นเฉลี่ยถึงปีละ ๒๖๐,๐๐๐ คน จากสถิติของกรมสรรพสามิตเกี่ยวกับการจำหน่ายเครื่องดื่มแอลกอฮอล์พบว่าปริมาณการบริโภคนั้นเพิ่มขึ้นจาก ๑๐.๔ ลิตรต่อคนต่อปี  ใน พ.ศ. ๒๕๓๐ เป็น ๑๖.๖ ลิตรต่อคนต่อปี  ใน พ.ศ. ๒๕๔๐  โดยเครื่องดื่มประเภทเบียร์และเหล้าองุ่นมีปริมาณการบริโภคเพิ่มสูงขึ้นมากกว่าชนิดอื่น  ภาคที่มีการบริโภคแอลกอฮอล์มากที่สุด คือ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือและภาคเหนือโดยผู้ชายจะบริโภคมากกว่าผู้หญิง ในภาคเหนือและภาคตะวันออกเฉียงเหนือก็เช่นกันที่คนในชนบทจะบริโภคมากกว่าคนในเมืองโดยคนในชนบทจะเริ่มบริโภคแอลกอฮอล์ตั้งแต่อายุยังน้อย คือ เฉลี่ยประมาณ ๑๕ -๑๙ ปี ส่วนข้อมูลของการดื่มแอลกอฮอล์ของคนในรุงเทพมหานครซึ่งสำรวจโดยกรมสุขภาพจิตใน พ.ศ. ๒๕๔๐ พบว่าร้อยละ ๓๗.๙ เคยดื่มแอลกอฮอล์โดยร้อยละ ๘.๒ ของคนกลุ่มนี้อยู่ในสถานภาพ ที่เรียกว่า “ติดเหล้า” และร้อยละ ๑๐.๒ อยู่ในสถานภาพที่ใกล้เคียงกับการติดเหล้า

 
      เหตุผลของการดื่มแอลกอฮอล์พบว่ามีความแตกต่างกันระหว่างผู้ชายกับผู้หญิงโดยผู้ชายให้เหตุผลในการตัดสินใจดื่มครั้งแรกว่าอยากทดลอง รองลงมาคือเพื่อนชวน สำหรับเหตุผลของผู้หญิงคือ อยากทดลอง รองลงมาคือเพื่อเข้าสังคมและดื่มเพื่อสุขภาพ โดยผู้ชายจะเริ่มดื่มแอลกอฮอล์ในช่วงอายุที่น้อยกว่าผู้หญิงและมีแนวโน้มว่าผู้ดื่มทั้งผู้ชายและผู้หญิงจะมีอายุลดน้อยลงเรื่อย ๆ โดยสุราไทยและเบียร์เป็นเครื่องดื่มของคนในเขตเมือง ส่วนสุราขาวและยาดองเป็นเครื่องดื่มของคนในเขตชนบท เหตุผลสำคัญที่ทำให้ผู้ดื่มไม่คิดจะเลิกดื่มก็ คือ เพราะต้องเข้าสังคม สังสรรค์ และดื่มเพื่อสุขภาพร่างกาย โดยคิดว่าดื่มเพียงเล็กน้อยไม่เป็นไรส่วนเหตุผลเกี่ยวกับสุขภาพจิต คือ เพื่อความสนุกสนาน คลายเครียด จากเหตุผลเหล่านี้ทำให้ได้ข้อสังเกตว่าผู้ที่ดื่มสุราโดยไม่คิดจะเลิกดื่มนั้น อาจไม่รู้ตัวว่าตนเองกำลังตกอยู่ในสถานะ “ติดสุรา” ไม่ว่าทางร่างกายหรือจิตใจก็ตาม